گفتمان دوگانه غیبت -امام قایم در روایت نگاری های سده نخست هجری

چکیده دوگانۀ غیبت ـ امام قائم در تاریخ روایت نگاری‌های صدر اسلام همواره به عنوان یک گفتمان رایج در میان مسلمانان از هر طبقه در زندگی فردی و اجتماعی بروز داشته است. انگاره‌شناسی‌های گفتمانی صورت گرفته حاکی از آن است که این تفکر در روایت‌نگاری‌های صدر اسلام در منابع اهل سنت و شیعه بروز جدی دارد و در میان طبقات مختلف مردم، آن را به یک گفتمان غالب، مبدل ساخته است. دوگانه غیبت ـ امام قائم از جمله موضوعاتی است که در عصر حضور معصومان علیهم‌السلام مورد توجه مسلمانان، به‌عنوان یک گفتمان و به‌طور خاص در نظرگاه شیعیان به‌ویژه دانشوران و نویسندگان بوده و دست‌مایه نگارش بسیاری از آثار مکتوب در این زمینه قرارگرفته‌است. دوگانه غیبت ـ امام قائم از مهم‌ترین رخدادهای تاریخ شیعی است که می‌توان  تأثیرات آن را در روایت نگاری‌های مکتوب، مشاهده کرد. این مطالعه ضمن بررسی ابعاد انگاره‌شناسی دوگانه غیبت ـ امام قائم و پاسخ به این سؤال که آیا مردم با این گفتمان آشنا بوده‌اند یا خیر؟ نشان می‌‌دهد که این اندیشه از همان صدر اسلام وجود داشته است اما در هر دوره زمانی، در تعیین مصداق خطا و اشکال به وجود آمده است. کلید واژه‌ها: مهدویت، گفتمان غیبت، گفتمان پژوهی، روایت‌نگاری.